Flee: Η ιστορία ενός gay Αφγανού πρόσφυγα που γλίτωσε τον θάνατο και βρήκε την αγάπη και μια νέα ζωή – Ένα animation που αξίζει να δεις

 

Όταν ο Δανός σκηνοθέτης, Τζόνας Ράσμουσεν, ήταν 15 ετών, ένας Αφγανός πρόσφυγας μετακόμισε στο μικρό του χωριό. Κυκλοφόρησαν φήμες για το πώς το αγόρι, ο Αμίν, είχε φτάσει εκεί. Κάποιοι είπαν ότι είχε περπατήσει από την Καμπούλ, άλλοι ότι είχε δει ολόκληρη την οικογένειά του να δολοφονείται. Ο Ράσμουσεν έγινε φίλος με τον Αμίν, ο οποίος είναι gay, και η φιλία τους άντεξε μέχρι την ενηλικίωση, μέχρι να ακολουθήσουν χωριστούς δρόμους στα 20 τους. Ωστόσο, δεν έμαθε ποτέ την αλήθεια για το πώς ο φίλος του ήρθε στη Δανία, έτσι αποφάσισε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ: πρότεινε να γυρίσει μια ταινία για αυτόν. Ο Αμίν αρνήθηκε να αποκαλύψει την ταυτότητά του στην οθόνη – αλλά τι θα γινόταν αν η ταινία ήταν κινουμένων σχεδίων;

Το αποτέλεσμα είναι το Flee , το οποίο εναλλάσσεται ανάμεσα σε σκηνές της συνέντευξης από τον Ράσμουσεν με τον φίλο του, αποκαλύπτει το επικίνδυνο ταξίδι του Αμίν στην Κοπεγχάγη, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει τις δύσκολες στιγμές που βίωσε κατά τη διάρκεια της μετακόμισης, όπου παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις για κάποιον που έχει πέρασε στη ζωή του δύσκολα.

Μέσα από το animation φαίνεται και η σκληρότητα των δρόμων της Καμπούλ, με σημάδια από τον πόλεμο, τα ατίθασα κύματα που δημιουργούνται από μια βάρκα που διακινεί λαθραία ανθρώπους στη Βαλτική– κάθε καρέ της ταινίας είναι η πραγματικότητα του μικρού Αμίν.

«Βασικά, όλα προήλθαν από τη μαρτυρία του», λέει ο 40χρονος σκηνοθέτης. Μιλάμε μέσω βιντεοκλήσης λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, στο τέλος μιας χρονιάς που ξεκίνησε με το Flee (της οποίας είναι στην εκτελεστική παραγωγή ο Riz Ahmed και ο πρωταγωνιστής του Game of Thrones Nikolaj Coster-Waldau ) κερδίζοντας το μεγάλο βραβείο της κριτικής επιτροπής στην ενότητα ντοκιμαντέρ στο Sundance. «Έπρεπε να είναι ένα στυλ κινουμένων σχεδίων που να υποστηρίζει αυτά που είπε ο Αμίν. Έπρεπε επίσης να αντιπροσωπεύει τους δρόμους της Καμπούλ και της Μόσχας στη δεκαετία του 1980».

Όταν ο Αμίν χαζεύει ως παιδί τον εαυτό του με τα φορέματα της αδερφής του, φαίνεται χαρούμενος και η διάθεσή του ανεβαίνει στα ύψη. Ενώ στις πιο τραυματικές στιγμές, το animation «σκοτεινιάζει» και περιγράφει τον εφιάλτη που ζούσε ο Αμίν. Τα πρόσωπα εμφανίζονται χωρίς χαρακτηριστικά και όλα γίνονται ασαφή. Όταν ο Αμίν περιγράφει τις εφιαλτικές του εμπειρίες, μιλάει αργά και ασυνάρτητα. Τα πάντα καλύπτονται από συναίσθημα, θυμό και φόβο.

Σε άλλες σκηνές, επικρατούν θετικά συναισθήματα. Όπως εξηγεί ο Rasmussen: «Δεν ήθελε ο κόσμος να τον λυπηθεί ή να τον δει απλά σαν έναν ακόμη πρόσφυγα». Το προηγούμενο, βραβευμένο στο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ντοκιμαντέρ του ίδιου, «What He Did», βασιζόταν όπως και το «Flee» σε μια βαθιά εξομολόγηση του κεντρικού του ήρωα στον σκηνοθέτη. Η πλοκή περιστρεφόταν γύρω από έναν άνδρα που είχε εκτίσει την ποινή του για τον φόνο του εραστή του, αλλά δεν είχε τελειώσει με την «καταδίκη του».

Το Flee είναι μια συναισθηματική ταινία. «Είχα ακούσει τις φήμες για το παρελθόν του Αμίν, οπότε περίμενα ότι θα ήταν σκληρή», λέει. «Με εξέπληξε περισσότερο πόσο πολύ τον επηρέαζε όλο αυτό. Δεν ήταν σε θέση να συνδέσει το παρελθόν του με το παρόν του, έτσι δεν ένιωθε σαν ένας ολόκληρος άνθρωπος». Το πιο τραυματικό μέρος για τον Ράσμουσεν ήταν να κοιτάζει πλάνα από το Αφγανιστάν της δεκαετίας του 1980 για να βρει τα σωστά στιγμιότυπα. «Ήταν μερικές δύσκολες εβδομάδες», λέει. «Χρειαζόμουν πολλά διαλείμματα. Αλλά έπρεπε να δείξουμε ότι η παραμονή στην Καμπούλ δεν ήταν επιλογή. Το παιδί που βλέπετε ξαπλωμένο σε μια λίμνη αίματος αντιπροσωπεύει τον Αμίν, αν είχε μείνει εκεί».

Είναι μια ταινία με την οποία θα ταυτιστούν εκατοντάδες άνθρωποι. Επιπλέον, θα υπάρξουν εκατομμύρια άνθρωποι που θα εκτοπιστούν όπως ο Αμίν τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο λόγω του πολέμου αλλά και της κλιματικής αλλαγής. «Ελπίζω να δώσει ένα ανθρώπινο πρόσωπο σε αυτές τις ιστορίες», λέει. «Όταν ο Αμίν έφτασε στη Δανία, η αντίληψη γύρω από τους πρόσφυγες δεν ήταν τόσο κακή. Τα τελευταία 20 χρόνια γίνεται όλο και πιο τοξική. Θέλω η ταινία να δείξει ότι το να είσαι πρόσφυγας δεν είναι μία ταυτότητα – είναι μια περίσταση που μπορεί να συμβεί στον καθένα. Ναι, ο Αμίν είναι πρόσφυγας, αλλά είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι φοιτητής, ιδιοκτήτης σπιτιού, σύντροφος».

Πώς είναι τώρα; «Είναι πολύ καλά. Ταξίδευε όλη του τη ζωή και ξαφνικά έπρεπε να μείνει στο σπίτι όπως όλοι τα τελευταία χρόνια. Αλλά το έχει απολαύσει. Μου στέλνει φωτογραφίες από γάτες και τα λουλούδια στον κήπο του».

Νιώθει ο Ράσμουσεν σαν να κατάλαβε επιτέλους τον Αμίν αφού έκανε το Flee: «Δεν νομίζω ότι μπορείς να φτάσεις στο βάθος ενός ανθρώπου», λέει. «Όλοι είμαστε σε εξέλιξη. Τον καταλαβαίνω πολύ καλύτερα και καταλαβαίνω τι προκαλείται σε κάποιον όταν χάνει το σπίτι του, όταν δεν είναι πλήρως αυτός που είναι. Στο Αφγανιστάν, δεν μπορούσε να είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Στη Δανία, δεν μπορούσε να είναι ειλικρινής για το παρελθόν του. Σε όλη του τη ζωή, κομμάτια του εαυτού του έπρεπε να κρύβονται. Το Flee είναι πραγματικά η ιστορία ενός ανθρώπου που προσπαθεί να βρει ένα μέρος όπου μπορεί να είναι αυτός που είναι».

Το Flee θα κυκλοφορήσει στις 11 Φεβρουαρίου.

(ipop.gr)